براساس قانون هر فردی که قصد خروج از کشور را داشته باشد باید عوارض خروج را پرداخت کند که در این بین، برخی از افراد از پرداخت عوارض خروج از کشور معاف شده اند.
افرادی که عوارض خروج از کشور پرداخت نمی کنند
قانون عوارض خروج در سال 1364 در مجلس شورای اسلامی مصوب شد. آن زمان جمعیتی که از پرداخت این عوارض معاف بودند، دامنه گسترده تری داشت، اما به تدریج گروه هایی از این دایره خارج شدند و طیف معاف شده ها نیز کوچکتر شد. براساس آخرین قانون تصویب شده در سال 1397، در بخش درآمدی جز 1 بند «د» تبصره 11 قانون بودجه سال 1398، افرادی که از پرداخت عوارض خروج از کشور معاف شده، شامل این گروه ها می شوند:
1. خدمه وسایل نقلیه عمومی سفرهای زمینی، دریایی و خطوط پروازی که در حین ماموریت یا انجام وظایف شغلی باید از مرز گذر کنند.
2. دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور که مجوز تحصیل مرتبط داشته باشند.
با توجه به اینکه بیشتر این دانشجویان در بین تحصیل بارها به کشور باز می گردند، قوانین موجود متذکر شده که فاصله خروج دوم باید بیش از 3 ماه باشد، در غیر این صورت مشمول معافیت نخواهند بود.
در قانون مصوب سال 1364 نیز صراحتا اعلام شد: معافیت از پرداخت عوارض، آن دسته از دانشجویانی که وضعیت تحصیلی آن ها منطبق با ضوابط وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) نیست، شامل نمی شود. در مصوبات اخیر اشاره ای به اصلاح این بند و یا تغییر قانون آن نشد.
3. بیمارانی که با مجوز شورای پزشکی برای درمان به خارج از کشور اعزام می شوند.
در قانون مصوب سال 1364 عنوان شده بود که به همراه بیمار ( حداکثر یک نفر) به ترتیب به میزان60% و 40% مبالغ عوارض خروج در ماده واحده و تبصره (1) آن تخفیف داده می شود. بررسی ها نشان می دهد در مصوبات تازه در بحث معافیت پرداخت عوارض خروج، هیچ اشاره ای به اعمال تخفیف به همراه بیمار نشده و مشخص نیست همراه بیمار همچنان مشمول این معافیت است یا خیر.
4. جانبازان انقلاب اسلامی که برای معالجه به کشورهای دیگر اعزام می شوند.
5. ایرانی های مقیم خارج از کشور که دارای گذرنامه شغلی از وزارت کار و امور اجتماعی هستند.
6. دارندگان گذرنامه سیاسی و خدمت.
7. نمایندگان مجلس از سال 1397 زائران اربعین حسینی را که به صورت «زمینی» در تاریخ مشخص شده ای به خروج از کشور اقدام کردند نیز از پرداخت عوارض معاف کره اند.
همراه با قصر شایان