فرصتی جدید برای رونق گردشگری کشور
ایجاد مناطق آزاد، اولین بار در کشورهای سوسیالیستی که دارای اقتصادی بسته بودند، مورد توجه قرار گرفت. در ایران هم شکل گیری مناطق آزاد تجاری به پیشنهاد تئوری پردازان اقتصاد دولتی صورت گرفت تا گریزگاهی برای اقتصاد بسته دولتی باشد. این مناطق به توسعه گردشگری کمک بزرگی می کند.
در سال های 1367 و 1368 ضربه پذیری اقتصاد کشور از صادرات نفتی، به طور محسوس مورد توجه قرار گرفت. آمارهای سال 1367 نشان می دهند که صادرات نفتی کشور ایران در آن سال حدود 7 میلیارد دلار شد. در حالیکه همین درآمدهای ارزی در برخی از سال ها از 20 میلیارد دلار فراتر رفته، بنابراین در برنامه اول، توسعه صادرات غیرنفتی به عنوان یک تصمیم قطعی مورد توجه قرار گرفت، در این راستا در تبصره 19 برنامه اول توسعه، سه منطقه آزاد تجاری-صنعتی در کشور مورد قبول قرار گرفت.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مناطق آزاد را فرصتی برای رونق و توسعه گردشگری در کشور دانست و گفت: «قوانین حاکم بر این مناطق با تکیه بر جذب گردشگران می تواند منجر به شکوفایی اقتصادی شود.»
بهروز عمرانی عنوان کرد: «گره خوردن مناطق از طریق منطقه حفاظت شده مراکان می تواند تحولی در گردشگری منطقه ایجاد کند.» او با اشاره به وجود آثار و بنا های تاریخی منحصربه فرد در مناطق آزاد ماکو و ارس گفت: «منطقه آزاد ارس درخصوص مرمت آثار تاریخی به خصوص کلیسای سنت استپانوس اقدامات پژوهشی خوبی انجام داده است.»